Jednym z podstawowych założeń Dyrektywy DSM (Digital Single Market) jest wzmocnienie ochrony interesów twórców, w tym poprzez uzyskanie prawa do informacji o przychodach z korzystania ze swojego utworu (tzw. obowiązek transparentności), a także prawa do odstąpienia od umowy, jeśli nie dojdzie do rozpowszechnienia utworu w określonym terminie (tzw. obowiązek eksploatacji). W jakim stopniu nowe regulacje dotkną branżę gamedev? Jak od strony praktycznej obowiązek transparentności i eksploatacji mógłby zostać zrealizowany w odniesieniu do gry komputerowej?
Analiza projektu nowelizacji prawa autorskiego wskazuje, że zmiany mogą dotykać branży gamedev, zwłaszcza w podejściu do zarządzania prawami własności intelektualnej przy procesie powstawania gry.
Dyrektywa DSM
Dyrektywa nr 2019/790 o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym (DSM) powinna zostać implementowana do polskiego porządku prawnego do 7 czerwca 2021 roku. W listopadzie 2022 roku opublikowano kolejny już projekt nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych implementującej Dyrektywę DSM (poprzedni opublikowano w czerwcu 2022 roku), jednak prace legislacyjne nadal trwają. Można spodziewać się, że nowe przepisy po przejściu ścieżki legislacyjnej zostaną przyjęte w 2023 roku. Z perspektywy branży gamedev w szczególności istotne pozostaje, jakie brzmienie otrzymują przepisy dotyczące tzw. obowiązków transparentności i eksploatacji.
Transparentność
Zgodnie z obecnym projektem przepisów twórca uzyska prawo do regularnego otrzymywania od osoby, na którą przeniósł autorskie prawa majątkowe, lub od osoby, której udzielił licencji, aktualnej informacji o przychodach z korzystania ze swojego utworu oraz o wynagrodzeniu należnym w związku z tym korzystaniem, odrębnie dla każdego ze sposobów korzystania. Taka informacja będzie przekazywana z regularnością adekwatną do specyfiki danego sektora i sposobu korzystania z utworu, nie rzadziej niż raz w roku i nie częściej niż raz na kwartał. Na skutek zastrzeżeń złożonych przez środowiska branżowe (m.in. Fundacja Indie Games Polska) doszło do ograniczenia tego obowiązku, który nie znajdzie zastosowania, gdy wkład twórczy nie jest znaczący w stosunku do wykorzystywanej całości. Wprowadzono przy tym domniemanie, że w przypadku utworu zbiorowego, zbioru utworów oraz utworu współautorskiego domniemywa się, że wkład twórczy nie jest znaczący w stosunku do wykorzystywanej całości. Ponadto wyłączenie tego obowiązku następuje w odniesieniu do tzw. utworów pracowniczych.
Kluczowym pozostaje w tym przypadku, na ile gra komputerowa stanowi jeden z opisanych wyżej przypadków, gdy dochodzi do wyłączenia obowiązku transparentności. W przypadku odpowiedzi negatywnej powyższe otworzy szereg problemów natury praktycznej w branży gamedev, między innymi w zakresie ustalenia twórców i ich wkładów. Proces dewelopmentu gry ze swej istoty jest wieloaspektowy; jest w niego zaangażowana znaczna liczba osób, liczona w setkach, a nawet tysiącach. Podobnie od strony prawnej - transparentność może kolidować z tajemnicą przedsiębiorstwa czy zobowiązaniami do zachowania poufności. Wreszcie od strony praktycznej powodowałoby to istotne zaangażowanie organizacyjne, które pozostawałoby niezbędne do przekazania informacji na rzecz każdego z twórców w określonych odstępach czasu.
Status gry komputerowej
Status prawny gry komputerowej w zasadzie od dawna budził wiele kontrowersji – można traktować grę jako utwór multimedialny, w którego skład wchodzi oprogramowanie lub inne elementy (np. grafika, muzyka). Można jednak w pewnym uproszczeniu stwierdzić, że brak jest podstaw, aby grę zakwalifikować jako utwór zbiorowy bądź zbiór utworów. Dość powszechnie akceptowany jest natomiast pogląd, że gra komputerowa może być postrzegana jako utwór współautorski z możliwymi do rozpoznania, choć nie zawsze możliwymi do wyodrębnienia, wkładami twórczymi. Obecny projekt ustawy (w porównaniu do projektu z czerwca 2022 roku) w większym stopniu uwzględnia oczekiwania branży gamedev, jednak nadal pozostawia znaczące pole do interpretacji. Podkreślić należy, że nawet w przypadku uznania gry komputerowej za utwór współautorski wyłączenie opiera się na ustawowym domniemaniu, że wkład twórczy nie jest znaczący w stosunku do wykorzystywanej całości, przy czym domniemanie takie może zostać obalone dowodem przeciwnym.
Obowiązek eksploatacji
Kolejna istotna zmiany w projektowanych przepisach dotyczy tzw. obowiązku eksploatacji, a także związanym z nim uprawnieniem twórcy do odstąpienia lub wypowiedzenia umowy. Twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć, jeżeli nabywca autorskich praw majątkowych lub licencjobiorca, któremu udzielono licencji wyłącznej, zobowiązany do rozpowszechniania utworu nie przystąpi do jego rozpowszechnienia w terminie 10 lat, o ile strony nie uzgodniły innego terminu. W tym przypadku konieczne jest, aby strony ustaliły zobowiązanie do rozpowszechnienia utworu, co nie jest powszechną praktyką. Zaznaczyć jednak należy, że poprzednia wersja nowelizacji (czerwiec 2022 roku) przewidywała okres 2 lat braku eksploatacji jako podstawy do odstąpienia lub wypowiedzenia umowy. Obecny projekt nowelizacji uwzględnia tym samym specyfikę branży gamedev, gdzie proces dewelopmentu gry z reguły znacząco przekracza 2 lata. Na chwilę obecną nie sposób jednak ustalić, jakie będzie ostateczne brzmienie znowelizowanych przepisów.
Branża gamedev
Opisana nowelizacja jak w soczewce obrazuje wyzwania, z jakimi mierzy się branża gamedev z perspektywy prawa własności intelektualnej. Brak jednoznacznych przepisów co do kwalifikacji gry komputerowej, jak też prawnych aspektów jej dewelopmentu, powoduje szereg wątpliwości. Projekt nowelizacji jest nadal na etapie prac w Radzie Ministrów, natomiast zdecydowanie warto śledzić dalszy przebieg procesu legislacyjnego projektu, gdyż jego ostateczne brzmienie może mieć wpływ na procedury zarządzania prawami własności intelektualnej, bądź zwiększać ryzyka utraty kluczowych assetów z perspektywy prawa autorskiego.
Blog kancelarii Eversheds Sutherland, na którym piszemy o otoczeniu prawnym wytwarzania, sprzedaży, promocji i utylizacji produktów konsumenckich. Omawiamy kierunki zmian w prawie konsumenckim i ich wpływ na biznes m.in. w kontekście "Nowego ładu dla konsumentów" KE. Poruszamy kwestie regulacyjne związane z pełnym cyklem życia produktu - od pomysłu przez wprowadzenie do obrotu, działania promocyjne, dystrybucję, handel międzynarodowy, relacje z konsumentami, w tym sprawy związane z rękojmią, gwarancją i odpowiedzialnością za produkt przez prawo konkurencji, utylizację i recykling produktów oraz zgodność działalności biznesowej z regulacjami i najlepszymi praktykami dotyczącymi ochrony środowiska. Odnosimy się również do zagadnień związanych z prawnymi aspektami doboru marki produktu oraz egzekwowaniem jej skutecznej ochrony. Serwis tworzą prawnicy zespołu Commercial oraz zaproszeni goście.
Zapisz się na newsletter. Zostaw nam adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę. Do subskrybentów bloga w pierwszej kolejności trafiać będą również przygotowywane przez nas materiały specjalne.
