W marcu br. prowadzący jednostki handlowe, w których oferowane są lekkie torby na zakupy, po raz pierwszy wnieśli opłatę recyklingową. Już kilka dni po tym terminie było wiadomo, że oczekiwane wpływy do budżetu państwa będą niższe niż szacowano. Konsekwentnie w ekspresowym tempie przyjęto przepisy rozszerzające katalog toreb na zakupy objętych opłatą recyklingową. W ocenie ustawodawcy nowe przepisy w większym stopniu wpłyną na zmianę nawyków konsumenckich. Czy aby na pewno?
Autorką wpisu jest Joanna Kwaśny-Krajewska
Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego opłaty recyklingowej stanowi transpozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/720 z dnia 29 kwietnia 2015 r. zmieniającej dyrektywę 94/62/WE w odniesieniu do zmniejszenia zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy, która wymaga od państw członkowskich przyjęcia środków służących zmniejszeniu zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy na swoim terytorium. Zasadniczym celem dyrektywy jest ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów w postaci popularnych foliówek. W ocenie ustawodawcy unijnego lekkie plastikowe torby na zakupy (tj. o grubości poniżej 50 mikronów) są rzadziej wykorzystywane ponownie niż grubsze torby na zakupy. Z tego powodu szybciej stają się odpadami i częściej powodują zaśmiecenie.
Implementacja
Implementacja powyższego obowiązku nastąpiła poprzez zmianę ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Od 2018 r. na przedsiębiorców prowadzących w Polsce jednostki handlowe został nałożony obowiązek poboru opłaty recyklingowej od osoby nabywającej lekką torbę na zakupy z tworzywa sztucznego. Opłatą recyklingową (zgodnie zresztą z dyrektywą) nie zostały objęte bardzo lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, tj. torby o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów służące do bezpośredniego pakowania żywności. Wysokość stawki opłaty recyklingowej została określona w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie stawki opłaty recyklingowej i wynosi 20 groszy.
W marcu bieżącego roku przedsiębiorcy przekazali pobrane opłaty recyklingowe na konto właściwych marszałków województwa. Z doniesień prasowych wynika, że wpływy z tytułu opłaty recyklingowej były mniejsze niż zakładano. Czyżby Polacy wzięli sobie do serca walkę z foliówkami i przerzucili się na torby wielorazowe?
Być może, ale…
W ocenie ustawodawcy dotychczasowa regulacja nie była do końca szczelna. Powodem niższych wpływów do budżetu państwa było obejście przepisów polegające na w oferowaniu przez prowadzących jednostki handlowe toreb z tworzywa sztucznego o grubości nieznacznie przekraczającej 50 mikrometrów (np. 51 mikrometrów), a tym samym zwolnionych z opłaty recyklingowej. Konsekwentnie, od września 2019 r. wspomnianą opłatą zostaną objęte również torby na zakupy o grubości równej 50 mikrometrów i większej. W praktyce oznacza to, że nie tylko tzw. foliówki, lecz również grubsze torby często o znacznie dłuższej żywotności zostaną objęte opłatą recyklingową. W ocenie ustawodawcy wprowadzona opłata recyklingowa przyczyniła się do redukcji zużycia lekkich toreb z tworzywa sztucznego. Jednocześnie nastąpił wzrost liczby wprowadzanych do obrotu toreb grubszych, stąd konieczność uszczelnienia systemu. Rozszerzenie opłaty recyklingowej na torby grubsze wykracza poza minimalne ramy dyrektywy unijnej. Czy nowe przepisy pomogą w osiągnieciu celu dyrektywy i ograniczą zużycie lekkich toreb na zakupy?
Można przypuszczać, że rozszerzenie opłaty recyklingowej na torby grubsze przyczyni się do zwiększenia wpływów przekazywanych na konta urzędów marszałkowskich, stanowiących dochód budżetu państwa. W całym szumie pominięto jednak pierwotny cel wprowadzenia opłaty recyklingowej, tj. ograniczeniu zużycia lekkich toreb na zakupy. Chociaż wpływy z tytułu opłaty recyklingowej szacowano na wyższe, to jednak małe nie były. Polacy nadal korzystają z foliówek. Być może rozwiązaniem byłoby podwyższenie opłaty recyklingowej? 20 groszy za sztukę to naprawdę niewiele. Podwyższeniu mogłaby ulec również maksymalna opłata recyklingowa, która obecnie wynosi 1 zł. A może należałoby rozważyć wprowadzenie zakazu lekkich toreb na zakupy z tworzywa sztucznego? To tylko z pozoru radykalne rozwiązanie. Takie ograniczenia już obowiązują w niektórych krajach.
Dodatkowe obowiązki
Rozszerzenie opłaty recyklingowej to nie jedyna nowość. Opłata recyklingowa będzie przekazywana na konto urzędów w trybie kwartalnym. Przedsiębiorca zobowiązany będzie również do prowadzenia ewidencji nabytych i wydanych toreb na zakupy z tworzywa sztucznego. Ewidencja ma umożliwić organom nadzór nad podmiotami oferującymi torby na zakupy z tworzywa sztucznego. Podmioty prowadzące jednostki handlowe będą zobowiązane również do uzyskania wpisu do BDO. Brak wpisu do rejestru może skutkować nałożeniem na przedsiębiorcę kary pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 1 000 000 zł.
Blog kancelarii Eversheds Sutherland, na którym piszemy o otoczeniu prawnym wytwarzania, sprzedaży, promocji i utylizacji produktów konsumenckich. Omawiamy kierunki zmian w prawie konsumenckim i ich wpływ na biznes m.in. w kontekście "Nowego ładu dla konsumentów" KE. Poruszamy kwestie regulacyjne związane z pełnym cyklem życia produktu - od pomysłu przez wprowadzenie do obrotu, działania promocyjne, dystrybucję, handel międzynarodowy, relacje z konsumentami, w tym sprawy związane z rękojmią, gwarancją i odpowiedzialnością za produkt przez prawo konkurencji, utylizację i recykling produktów oraz zgodność działalności biznesowej z regulacjami i najlepszymi praktykami dotyczącymi ochrony środowiska. Odnosimy się również do zagadnień związanych z prawnymi aspektami doboru marki produktu oraz egzekwowaniem jej skutecznej ochrony. Serwis tworzą prawnicy zespołu Commercial oraz zaproszeni goście.
Zapisz się na newsletter. Zostaw nam adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę. Do subskrybentów bloga w pierwszej kolejności trafiać będą również przygotowywane przez nas materiały specjalne.
